Τι είναι ιστορία; Σκέψεις για τη θεωρία της ιστορίας και τον ρόλο του ιστορικού

Το “Τι είναι Ιστορία;” του Ε. Χ. Καρ περιλαµβάνει έξι παραδόσεις του στο Κέιµπριτζ το 1961. Στα κείµενα αυτά προσεγγίζονται θέµατα-κλειδιά για κάθε ιστορικό, όπως «Η κοινωνία και το άτοµο», «Η αιτιότητα στην Ιστορία», «Ο ιστορικός και τα γεγονότα» κ.ά. Ο ιστορικός καλείται «να αφηγηθεί τα γεγονότα όπως πράγµατι έγιναν» (wieeseigentlichgewesen). Η φράση αυτή του Ράνκε, ενός από τους κορυφαίους ιστορικούς του 19ου αιώνα, έχει «στοιχειώσει» γενιές και γενιές ιστορικών και κυρίως όσους αναζητούν και διεκδικούν µε πάθος την «αντικειµενικότητα». Και όµως, κατά τον Καρ –και όχι µόνο–, «γεγονότα» είναι, τελικά, εκείνα που ο ιστορικός επιλέγει να αναδείξει και να µελετήσει, εξού και η διάκριση σε «ιστορικά γεγονότα» και απλώς «γεγονότα του παρελθόντος». «Ιστορία σηµαίνειερµηνεία» έλεγε ο Καρ, µε την προσέγγισή του αυτή να µην απέχει πολύ από την αιρετική όσο και ρηξικέλευθη ρήση του Νίτσε: «Δεν υπάρχουν γεγονότα· µόνο ερµηνείες». Όπως ο ίδιος ο Καρ γράφει χαρακτηριστικά: «Η πεποίθηση ότι ένας σκληρός πυρήνας ιστορικών γεγονότων υπάρχει αντικειµενικά και ανεξάρτητα από την ερµηνεία του ιστορικού είναι µια τερατώδης πλάνη, την οποία ωστόσο είναι πολύ δύσκολο να εκριζώσουµε».

Το “Τι είναι Ιστορία;” έχει χαρακτηριστεί από την κριτική ως «ένα από τα βιβλία µε τη µεγαλύτερη επίδραση στον χώρο της ιστοριογραφίας».