Ταξίδι μιας μεγάλης μέρας μέσα στη νύχτα

Αμερικανός θεατρικός συγγραφέας, από τους πλέον σημαντικούς του εικοστού αιώνα, ο οποίος τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας (1936) και τέσσερις φορές με το βραβείο Πούλιτζερ για τα έργα: «Beyond the horizon» (1920), «Anna Christie» (1922), «Strange Interlude» (1928), «Long day’s journey into night» (1957). Τρίτος γιός του Τζέιμς Ο΄ Νηλ, διάσημου ηθοποιού της εποχής, και της Έλλα Κουίνλαν, γεννήθηκε σε ξενοδοχείο του Μπρόντγουέι και έζησε τραυματικά παιδικά χρόνια, γεγονός που επηρέασε τόσο την προσωπική του ζωή όσο και το έργο του. Εισήχθη στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, αποβλήθηκε και δεν επέστρεψε ποτέ. Εργάστηκε ως κλητήρας στη Νέα Υόρκη, έφυγε ως χρυσοθήρας στην Ονδούρα και ταξίδεψε ως ναύτης με εμπορικά πλοία, αποκομίζοντας γνώσεις και παρατηρήσεις ιδιαίτερα χρήσιμες στη σκιαγράφηση των ηρώων του. Αποφασισμένος να αφοσιωθεί στη συγγραφή θεατρικών έργων, εγκατέλειψε την περιπλάνηση και παρακολούθησε τα σχετικά μαθήματα που πρόσφερε το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ. Το σύνολο του έργου του κατατάσσεται σε τρεις περιόδους: στην πρώιμη ρεαλιστική περίοδο, με διακριτές τις εμπειρίες από την προσωπική του περιπλάνηση· στην εξπρεσιονιστική, που αρχίζει το 1920, με διακριτές τις επιρροές του συγγραφέα από ιδέες φιλοσοφικές του Νίτσε, ψυχαναλυτικές του Φρόυντ και του Γιούγκ, και δραματουργικές του Στρίντμπεργκ· και, τέλος, στην ώριμη ρεαλιστική περίοδο, με βαθιές επιρροές από τους Έλληνες τραγικούς. Τα έργα της τελευταίας περιόδου, διαποτισμένα από την τραγική αίσθηση της ζωής του ίδιου του συγγραφέα, συνιστούν, σύμφωνα με τους κριτικούς, τα μεγάλα έργα του Ο΄ Νηλ έγιναν γνωστά, κυρίως, με την Κατίνα Παξινού και τον Αλέξη Μινωτή, όπως ακριβώς και το «Ταξίδι μιας μεγάλης μέρας μέσα στη νύχτα», στην παρούσα μετάφραση. Για το έργο αυτό, στο βιβλίο του «Έμπειρική Θεατρική Παιδεία» (Οι Εκδόσεις των Φίλων, Αθήνα 1972) ο Αλέξης Μινωτής γράφει: Είναι ένα δραματικό κορύφωμα επικής λογοτεχνίας, μία Saga στη δίνη μιας ακαριαίας πτώσης. Οι χαρακτήρες του είναι απογυμνωμένοι με ανοικτίρμονα ευθύτητα από κάθε είδους συμβατική αισθηματολογία. Οι σκηνές είναι στυγνές και δυνατές – ο χρόνος ενιαίος, ο τόπος το ίδιο. Οι διάλογοι αψείς, σχεδόν σκιαιοί, καταλυτικοί. Το δράμα προχωρεί από σκηνή σε σκηνή με ανηλεή ρυθμό που φτάνει προς το τέλος σε μια υπνωτισμένη φρενίτιδα, σάμπως η εφιαλτική περιπέτεια να ‘χει συμβεί στο χείλος της λησμοσύνης».