Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ – Ο ΠΥΡΓΟΣ – ΑΜΕΡΙΚΗ

Η τέχνη είναι καταρχήν η συνείδηση της δυστυχίας, όχι η θεραπεία της. br Η αυστηρότητα του Κάφκα, η αφοσίωσή του στην απαίτηση της δυστυχίας, τον απέτρεψαν απ’ αυτόν τον παράδεισο των μυθοπλασιών όπου εκθέτουν την αυταρέσκειά τους τόσοι και τόσοι αδύναμοι καλλιτέχνες που τους απογοήτευσε η ζωή. Το αντικείμενο της τέχνης δεν είναι ονειροβασίες ούτε «κατασκευές». Αλλά ούτε και περιγράφει την αλήθεια η τέχνη: η αλήθεια δεν έχει ανάγκη να γίνει γνωστή μήτε να περιγράφει, δεν μπορεί καν να γνωρίσει η ίδια τον εαυτό της ούτε τη διερεύνηση ή την αναπαράστασή της. Μ’ αυτή την έννοια, δεν υπάρχει καμιά θέση για την τέχνη: ο αυστηρός μονισμός αποκλείει όλα τα είδωλα. Με την ίδια όμως έννοια, η τέχνη μπορεί να μη δικαιώνεται εν γένει, δικαιώνεται όμως τουλάχιστον για τον Κάφκα, γιατί η τέχνη είναι συνδεδεμένη, ακριβώς όπως είναι συνδεδεμένος κι ο Κάφκα, μ’ αυτό που είναι «έξω» απ’ τον κόσμο και εκφράζει το βάθος αυτού του χωρίς μύχια και χωρίς ανάπαυση έξω, αυτού που αναφύεται όταν δεν έχουμε πια ούτε με τον εαυτό μας ούτε με το θάνατό μας σχέσεις δυνατότητας. Η τέχνη είναι η συνείδηση «αυτής της δυστυχίας». Περιγράφει την κατάσταση του ανθρώπου που έχει χάσει τον εαυτό του, που δεν μπορεί πια να πει «εγώ», που, με την ίδια κίνηση, έχει χάσει τον κόσμο, την αλήθεια του κόσμου, που ανήκει στην εξορία, σ’ αυτούς τους μικρόψυχους καιρούς όπου, όπως λέει ο Χέλντερλιν, οι θεοί δεν υπάρχουν πια και δεν υπάρχουν ακόμα. Αυτό δε σημαίνει πως η τέχνη καταφάσκει έναν άλλο κόσμο, αν είναι αλήθεια πως έχει την αρχέγονη προέλευσή της όχι σ’ έναν άλλο κόσμο αλλά στο άλλο του κάθε είδους κόσμου (στο σημείο αυτό ο Κάφκα πραγματοποιεί ή ετοιμάζεται να πραγματοποιήσει το άλμα το οποίο δεν επιτρέπει η τέχνη κι αυτό το βλέπουμε καλύτερα στις σημειώσεις που αποκαλύπτουν τη θρησκευτική εμπειρία του παρά το ίδιο το έργο).