Η κοινωνική παραγωγή του αστικού χώρου στη μεταπολεμική Αθήνα

Η παρούσα εργασία είναι μια εθνογραφική μελέτη των διαδικασιών της παραγωγής του χώρου στην προαστιακή περιφέρεια της Αθήνας κατά τη μεταπολεμική περίοδο.

Ειδικότερα, η μελέτη εστιάζεται και αναλύει εις βάθος τις διαδικασίες της οικοπεδοποίησης και του αστικού σχεδιασμού ενός αγροκτήματος 5.500 στρεμμάτων καλλιεργήσιμης γης, βοσκοτόπων και δάσους στη Βούλα Αττικής κατά τη μεταπολεμική περίοδο.

Το άλλοτε πευκόφυτο και παραθαλάσσιο θέρετρο της Βούλας μετατράπηκε, ειδικά μετά το 1980, σε ένα πολυπληθές και πυκνά δομημένο προάστιο. Ολόκληρη σχεδόν η έκταση του Δήμου, μαζί και το ορεινό δάσος που κάηκε το 1974, οικοδομήθηκε και η οικολογική φυσιογνωμία της περιοχής επλήγη βάναυσα.

Η σύγχρονη μορφή της Βούλας καθορίστηκε σε μεγάλο βαθμό από διαδικασίες που έλαβαν χώρα στις δεκαετίες του 1950 και του 1960, όταν τα αγροκτήματα, τα βοσκοτόπια και τα δάση, που καταλάμβαναν μεγάλο μέρος της περιοχής, οικοπεδοποιήθηκαν και εντάχθηκαν στο σχέδιο της πόλης.

Ο κύριος στόχος του βιβλίου δεν είναι η τοπική ιστορία. Η μελέτη επιδιώκει κατά κύριο λόγο να συμβάλει στην κατανόηση της μεταπολεμικής αστικοποίησης και γενικότερα στην ελληνική εθνογραφία και ανθρωπολογία. Έτσι, το βιβλίο επικεντρώνεται στις εν λόγω διαδικασίες με εθνογραφικό τρόπο και εξετάζει σε βάθος τις ιδέες και τις πρακτικές των ατόμων, των ομάδων και των φορέων που συμμετείχαν σε αυτές.

Αναδεικνύει την πολύπλευρη συμμετοχή των πολιτών στην παραγωγή του χώρου, τον ενεργό ρόλο του κράτους στην παράκαμψη της νομοθεσίας και στην οργάνωση άτυπων ημιπαράνομων πρακτικών, αλλά και μια χωρική ιδεολογία που δίνει έμφαση στην ιδιοκτησία της κατοικίας και ταυτίζει την ανάπτυξη με την οικοδόμηση. Η εστίαση στην παραγωγή του χώρου φωτίζει, έτσι, από μια νέα σκοπιά τον ελληνικό πολιτισμό, υπογραμμίζοντας τις νεοτερικές και ατομικιστικές διαστάσεις του.