Για τη μετάφραση

Τα τρία κείμενα που παρουσιάζονται συγκεντρωμένα εδώ συνιστούν ένα συνεκτικό σύνολο, στο πλαίσιο του οποίου ο Πολ Ρικέρ –ο οποίος παρεμπιπτόντως ξεκίνησε τη φιλοσοφική του σταδιοδρομία μέσω μιας μετάφρασης, αυτής του βιβλίου του Έντμουντ Χούσερλ Idées directrices pour une phénoménologie (Κατευθυντήριες ιδέες για μια φαινομενολογία)– προσπαθεί να ξεπεράσει ένα ιδιαίτερα γνωστό παράδοξο: η μετάφραση είναι από όποια θεωρητική σκοπιά και αν το δει κανείς αδύνατη και παρ’ όλα αυτά επιχειρείται πάντα με επιτυχία. Αυτό που υποστηρίζει λοιπόν ο Ρικέρ είναι ότι πρέπει να πάψουμε να δίνουμε σημασία στις εκδηλώσεις μεροληπτικής εναντίωσης στη μετάφραση και να δούμε την τελευταία ως την πραγμάτωση μιας «ισοδυναμίας δίχως ταυτότητα». Μια τέτοια οπτική γωνία μάς επιτρέπει, μεταξύ άλλων, να κατανοήσουμε την αναγκαιότητα της εκ νέου μετάφρασης των κειμένων τα οποία κάθε εποχή επιδιώκει να καθιερώσει ως «κλασικά». Ο θεωρητικός προβληματισμός του Ρικέρ συνιστά μια ξεχωριστή συμβολή στο πεδίο έρευνας που μελετά τις επαφές, τις συγκρούσεις και τις αντιπαραθέσεις μεταξύ της αρχαιότητας και της νεώτερης παράδοσης. Η σημασία των παρατηρήσεών του για τα τεκταινόμενα στο χώρο της μετάφρασης στην (παρούσα και όχι μόνο) νεοελληνική πολιτισμική συγκυρία είναι προφανής. Οι καίριες και πάντα ενδιαφέρουσες προτάσεις του μας καλούν να δούμε τη μετάφραση ως ένα από τα συστατικά στοιχεία μιας πολιτισμικής δυναμικής που δομεί το δικό μας παρόν μέσω μιας εκ νέου ανάγνωσης του παρελθόντος, το οποίο κατά αυτόν τον τρόπο ζωντανεύει και πάλι.